|
|
BOĞULMA İLK YARDIM
Böyle bir durumda sudan çıkarılan şahsın, yapay solunumla oksijenasyonu
sağlanmaya çalışılmalı ve zaman kaybdilmeden hasteneye kaldırılmalıdır.
Boğulma yüzme bilenlerin bile başına gelebilir. Suda boğulanların yalnızca
yüzde 50sinin hiç yüzme bilmediği düşünülürse, yüzme bilenlerin de bazı
önlemlere uymaları gerektiği anlaşılır. Ozellikle sualtında yüzenlerde duyu
kaybı görülebilir.Boğulmalarda ölüm nedeninin akciğerlere su dolması olduğu
varsayıldığından yardım etmek için suyun boşaltılmasına çalışılarak zaman
kaybedilir. Oysa boğulmanın ilk evresinde, kazaya uğrayan kişi soluğunu tutacak
durumda olmadığından, istenci dışında bir miktar su yutar. Ama kısa bir süre
sonra gırtlakta, suyun solunum yollarına ve akciğerlere girmesini engelleyen
bir kasılma gerçekleşir. Ancak kişi duyularını yitirdiğinde, gırtlak gevşer,
mideye ve akciğerlere yeniden su gider.Boğulan pek çok kişinin (yaklaşık yüzde
10-15) akciğerlerde fazla su olmadan, oksijensiz kalarak ölmesi boğulmanın ilk
evresinde gerçekleşir. Dolayısıyla yardıma koşanların, akciğerlerdeki az
miktardaki suyu çıkarmaya çalışarak zaman kaybetmeden, yapay solunuma başlaması
gerekir. Boğulma sonucunda solunum yetmezliğine yol açan mekanizmalar kazanın
tatlı ya da tuzlu suda olmasına göre değişir.
Yapılması
Gerekenler;
Boğulmalarda ilkyardımın temel amacı, akciğerlere hava girmesini sağlamaktır;
ilkyardıma mümkün olduğunca zaman geçirmeden başlanmalıdır. Kazazede sudan
çıkarılır çıkanlmaz, ağzında protez varsa alınmalı ve boğazındaki salgı-lar
temizlenmeli, başı iyice arkaya yatırılarak, altçenesi iki elle kavranıp
aşağıya ve geriye çekilmeli, bu arada başparmaklar ağzı açık tutmalı, ağızdan
ağza yapay solunum uygulanmalı ve göğüs kafesine düzenli aralıklarla bastırarak
kapalı kalp masajı yapılmalıdır.
Yapay solunum uygulamak için kazazedenin başı arkaya eğilir, ensesinin altına
bir el ya da katlanmış giysiler sokulur. Oteki el ise kazazedenin alnına,
işaret ve baş parmaklar bumu kapatacak biçimde yerleştirilir. Yardım eden kişi
derin bir soluk aldıktan sonra, dudaklarını kazazedenin dudaklarının üstüne
yerleştirir ve soluğunu güçle verir. Kazazede çocuksa soluk verme fazla güçlü
olmamalıdır. Soluk verdikten sonra kazazedenin soluk vermesine izin vermek
amacıyla ağzı açık tutulur.
Bu işlem iki kez daha yinelendikten sonra göğüs kafesine bastırarak kalp
masajına başlanır. Bunun için kazazedenin yanı başına diz çökerek bir el göğüs
kemiğinin alt bölümüne, öteki el ise bu elin sırtına yerleştirilir. Göğüs
kemiğine omzun ve vücudun ağırlığı gelecek ve 30-40 kg'lik bir güç oluşturacak
biçimde güçle bastırıldıktan sonra hızla bırakılır. İki soluk verdikten sonra
göğse 15 bası uygulanır.
Ağızdan ağza solunumun mümkün olmadığı durumlarda Halger-Nielsen ya da
Silvester yöntemine başvurulabilir.
Halger-Nielsen yöntemi kazazedeyi sırtüstü yatırmanın mümkün olmadığı
zamanlarda yararlıdır. Yardım eden kişi avuçlarını kazazedenin kürek
kemiklerinin hemen altına koyar; kazazede bu arada olanaklıysa ayakları
başından daha alçakta ve kolları yüzünün altında birbirine kavuşmuş olarak
yatınlır. Yardım eden kişi kollanyla kazazedenin sırtına bastırarak, havanın
dışarı çıkmasını, daha sonra kazazedenin dirseklerini tutarak kendisine ve
yukanya doğru çekip göğsün genişlemesini ve akciğerlere hava girmesini sağlar.
Daha sonra kollar özenle yere konur, bası manevrası yinelenir. Bu manevra
dakikada 12-15 kez yinelenmelidir.
Silvester yönteminde, kazazede sırtüstü yatınlır; omuzlannın altına kalın bir
şey konur. Yardım eden kazazedenin başucunda, bacakları başın her iki yanında
olacak biçimde oturur.
Kazazedenin kolları bileğin hemen üstünden sıkıca yakalandıktan sonra, son
kaburgaların düzeyinde göğsün üstüne doğru dirençle karşılaşana değin bükülür.
Bu anda hava akciğerlerden çıkar. Daha sonra kollar başın üstünde dışa yukarıya
ve geriye kaldınlarak göğsün genişlemesi ve havanın pasif yolla akciğerlere
girmesi sağlanır, kollar yavaşça göğse geri getirilir. Bu manevra dakikada
10-12 kez yinelenir.