|
|
NE YEMELI, NE ZAMAN YEMELI, NASIL YEMELI
Her ne kadar yemek yemek bir gereksinimse de, çogu kez aç degilken de yeriz.
Gelisigüzel yemek iyi sonuç vermez. Gerçek açlikla yalanci açligi ayirt etmek
gerekir. Gerçek açlik bedenin besine karsi bir istegi oldugunu gösterir. Yalanci açlik
ise sinir ya da baska bir nedenle midenin, bazen de gözün ve damagin uyarilmasindan
ileri gelir. (Böyle bir durumda agir su içmek bu yalanci açlik duygusunu giderir.)
Günlük besin elden geldigince sade bir biçimde hazirlanmis olmali. Ayni çok çesitli
yemek insani asiri yemeye sürükler ve mideyi yorar. Asiri besin asiri kilo demektir.
Ilk yenen çig birsey olmali. Çünkü önce çig besin yenirse, öteki besine midede daha
az yer kalir. Ayrica yenen ilk besin çig olursa, piston isini görerek bagirsaklarin
çalismasini da saglar.
Aci baharattan kaçinmali, bunlarin yerine tatli olanlar (tarçin, karanfil, kimyon,
küçük hindistancevizi v.b.) yeglenmeli. Soslara ve yemege konan baska tat ve çesni
vericilere gelince, bunlarin da zarar vermeyenlerini kullanmali. Doga bize nice güzel
kokulu, çesnili bitkiler, otlar vermistir. Bunlar yemeklere çesni verdikleri gibi,
sagligimiza da yararlidir.
Alinan besin mümkün oldugu kadar rafine edilmemis olmali. Yüksek kaliteli bir besin
midede eksir ve bagirsaklarda çürürse, kanda bir zehirlenme meydana gelir. Bu nedenle
yenen besinin niteligi daha düsük olsa bile, iyi sindirilmesi sarttir. Doga bize gerekli
sindirim olanaklarini vermistir; yeter ki biz de bedenimize fiziksel durumumuza, yasimiza
uygun olan besini verebilelim.
Sindirim bozukluklari genellikle kötü aliskanliklarin sonucudur. Belirtileri: Midede
agirlik, eksime, asiri asidite, yanma, bulanti, uyuklama, bas agrisi, kusma v.b. Kötü
sindirilmis besin mideden geçtikten sonra bagirsaklarda su belirtiler baslar: Gazlar
(sancili veya sancisiz), siskinlik, kabizlik veya ishal. Bir belirtiyi yok etmek için her
seyden önce onun nedenlerini ortadan kaldirmak gerekir. Sindirim bozukluklarinin baslica
nedenleri sunlardir:
1) Çabuk yemek : Sindirim --- özellikle de unlu maddelerin sindirimi --- agizda lokmanin
çignenmesiyle baslar. Iyi çignenmeyen bir besin sindirim organlarinda eksir. Yavas yemek
yemeyen er geç doktora görünmek zorundadir. Eger insanin yemek yiyecek kadar vakit
yoksa, vakti oldugu kadar yemek yemelidir. Yedigimiz en iyi besin bile sindirebildigimiz
kadar bize yararlidir. Sagligini korumak isteyenler kutsal bir görevi yerine
getirircesine her lokmayi agir agir çignemelidir.
2) Yemekte su içmek : Yemek sirasinda içilen sivilar (içki, su, meyve suyu v.b.) mideyi
sisirir ve yorar. Sivilar midenin sindirim özsuyunu sulandirarak etkisini zayiflatir.
Diger yandan, yemek sirasinda içilen serin ya da soguk bir sivi sindirimi durdurur.
Çünkü midenin sindirimi gerçeklestirebilmesi için belli bir isiya gereksinimi vardir.
3) Çok yemek : Kötü sindirimin baslica nedenlerinden biridir. Insan sofradan daha bir
seyler yiyebilirim duygusuyla kalkmalidir. Çok yemekten kaçinmanin en kisa yolu sofrada
az çesit bulundurmaktir. Ancak bu az çesitten asiri yemek de elbette ayni kötü sonucu
verir.
4) Birbirine yakin ögünler : Gerek mide, gerekse bagirsaklar görevlerini yerine
getirmek için belli bir zamana gereksinim duyarlar. Normal bir sindirim için (asiri
derecede yenmemisse) 4-5 saat, bazi mideler içinse 5-6 saatlik bir zaman gerekir. Haftada
bir gün olsun sindirim iorganlar dinlenmeli.
<http://www.6dtr.com/BESLENME/OrganlarinDinlenmesi> Haftada bir gün bir meyve
kürü yapmak ya da hiçbir sey yememek (aksam yemeginden sonra ertesi aksam yemegine
kadar) genç kalmanin sirlarindan biridir.
5) Yemekler arasinda yemek : Mideyi yorar ve sinir rezervlerini tüketir. Ikindi
kahvaltisi yetiskinler için gereksizdir.
6) Gece geç yemek : Yemek yedikten sonra hemen yatmak dogru degildir. Uyku sindirimi
geciktirir. Bu nedenle ertesi sabah insan bedeninde yorgunluk duyarak kalkar. Gece
yemekleri hafif olmali. Ancak gündüz gerektigi gibi besin alamayanlar için kosullar
degisiktir.
7) Yorgun ve sinirliyken : Yemek yenirse sinir sistemi sindirime yardimci olamaz. Onun
için bu durumdayken yememek daha dogru olur. Yorgunluk geçtikten, sinirlerin gerginligi
giderildikten sonra yemeli. Asiri yorgunluk mide kaslarinin besini gerektigi gibi
çalkalamasini engeller.
8) Uykusuzluk : Sindirim bozukluguna yol açabilir, sinir sisteminin stoklarini tüketerek
sindirimin dengesini bozar.
9) Asabiyet : Sinir sisteminin herhangi bir nedenle uyarilmasi sindirimi durdurur.
Kavgalar, tatsiz tartismalar, asiri heyecan, hirs, nefret, kin gibi olumsuz duygular
sindirim organlari üzerinde kötü etki yapar.
10) Atesliyken yemek : Atesin yükselmesine neden olur. Çünkü yüksek ates sindirim iç
suyunu kurutur. Böyle bir durumda çabuk sifa bulmak için perhiz yapmali. Dogada hiçbir
hayvan yoktur ki, hastayken yemek yesin.
11) Her türlü kuvvetli baharat : Hardal, sirke, karabiber v.b. sindirim özsuyunu tahrik
ve tahris ederek midenin kimyasal bilesimini bozar ve sindirim bozukluguna yol açabilir;
özellikle mide zayifsa.
12) Ham meyveler : Asiri asit olduklarindan kaçinmali.
13) Bozulmaya yüz tutmus besinler : Mikroplarin üremesine ve sindirim bozukluguna yol
açar.
14) Isitilmis yemekler : Pistikten sonra soguyan yemegin yagi donar. Bakteriler bu donmus
yagda kalir. Yemek tekrar isitilinca içindeki bakteriler hizla ürer. Böyle yemekleri
yer yemez zararini görmeyiz ama zamanla karacigerimiz, böbreklerimiz, safra kesemiz ve
bagirsaklarimiz bundan olumsuz etkilenir.
15) Kizartmalar : Yagin cinsi ne olursa olsun, kizartmalarin sindirimi genellikle agirdir.
Çünkü yüksek isida yag ayrisir ve bu ayrisma karacigere zarar verir.
16) Asiri miktarda seker : Sindirim bozukluguna yol açar. Seker çabuk eksiyen bir
maddedir ve sindirimle ilgili tüm organlari olumsuz etkiler.
17) Besinlerdeki uyumsuzluk : Sindirim zorluguna neden olabilir.
18) Çay, kahve, sütlü kakao ve benzerleri : Sinirleri etkileyerek sindirim sisteminin
dengeli çalismasini bozar.
19) Ayni ögünde birçok çesit yemek : Sindirimi yokusa sürer. Bir ögünde, salata
dahil, üç çesidi geçmemeli.
20) Çiklet ve benzerleri : Dr. Kollog bunlarin tükürügün olumlu etkisini
yansizlastirarak midedeki asidin çogalmasina neden oldugunu ileri sürer. Ayrica bunlarin
bilesiminde insan sagligina zararli kimyasal maddeler de vardir.
MÜHEYYA IZER`in
Bitkisel Protein ile DENGELI BESLENME
adli kitabindan